Sadowski Rajnold (Renald, Reginald, Reinhold) Kazimierz h. Lubicz (zm. 1721), pisarz ziemski, potem kasztelan brzeski lit. Pochodził z rodziny osiadłej w woj. brzeskim lit. Był najstarszym synem Mikołaja (zm. 1700), wojskiego brzeskiego lit., od r. 1698 kaszt. brzeskiego lit., i Anny Zembockiej, córki Stefana, wojskiego brzeskiego lit.
W r. 1689 był S. już podstolim brzeskim lit. W r. 1693 służył w wojsku lit. jako towarzysz husarii woj. wileńskiego Kazimierza Jana Sapiehy. Na sejmiku w Brześciu Lit. 9 IV t. r. wybrany został na rotmistrza «traktu prużańskiego» z poleceniem pilnowania porządku w województwie. Dn. 1 VIII t. r. otrzymał nominację na pisarza ziemskiego brzeskiego lit. Wkrótce związał się z opozycją antysapieżyńską, tzw. republikantami, i wraz z ojcem należał do jej najbardziej czynnych uczestników w woj. brzeskim lit. Początkowo poczynania S-ego na zjazdach publicznych (np. na sejmiku relacyjnym 9–10 VI 1695, czy przedkonwokacyjnym 27 VIII 1696) nie przynosiły rezultatów. Dn. 2 X 1696 w Brześciu Lit. wraz z Ludwikiem Pociejem wydał S. uniwersał wzywający szlachtę do zbrojnego zjazdu na 12 X 1696 pod Prużanę, rzekomo w celu przeciwdziałania zagrożeniu ze strony Kozaków Semena Palija, a w rzeczywistości, aby wesprzeć konfederację wojskową zorganizowaną przez Grzegorza Ogińskiego. Nie osiągnął jednak spodziewanych efektów. Dn. 22 XI 1696 podpisał protestację republikantów przeciw Szujskim, którzy w celu zapobieżenia ich wystąpieniom przeciw Sapiehom przyśpieszyli zjazd szlachty brzeskiej na sejmik relacyjny. Za pieniądze królowej Marii Kazimiery, przekazane Sadowskim przez Teresę i Józefa Słuszków, próbował zorganizować wystąpienie szlachty przeciw Sapiehom i Radziwiłłom, jeżdżąc na przełomie l. 1696 i 1697 wraz z braćmi po Kobryńszczyźnie i podburzając tamtejszą szlachtę do walki. Na odbytym wreszcie (10 I 1697) sejmiku relacyjnym w Brześciu Lit. bronił Ludwika Pocieja, a ostro zaatakował stronników sapieżyńskich, ufając w ochronę stojących pod miastem oddziałów Słuszki. Doszło wówczas do starcia zbrojnego, które zakończyło się klęską republikantów i ich ucieczką z miasta. Zwycięzcy ogłosili S-ego burzycielem spokoju publicznego na gromnicznym sejmiku 1697 r., oskarżyli go o przygotowywanie spisku i potępili za wyprawienie przez republikantów poselstwa do prymasa. Dn. 12 III 1697 uczestniczył S. w zjeździe republikantów brzeskich i podpisał zawiązaną wtedy konfederację w obronie praw kardynalnych. Wybrano go wówczas na rotmistrza brzeskiego lit. na popis zwołany na 29 IV t.r.
Na elekcji w r. 1697 S. opowiedział się za Sasem i jako poseł brzeski był na koronacji Augusta II w Krakowie we wrześniu t. r. W r. 1698 wyznaczony został na komisarza do lustracji ekonomii mohylowskiej, a 2 IX t. r. na opanowanym przez republikantów sejmiku relacyjnym brzeskim lit. podburzał szlachtę do zdecydowanych działań przeciw Sapiehom. Wziął też udział w zbrojnym wystąpieniu szlachty i 21 XII t.r. podpisał akt ugody puzewickiej. Za swe zasługi dla województwa otrzymał 2 tys. złp. W dalszym ciągu aktywnie uczestniczył w działalności politycznej republikantów w Brzeskiem, nie opuszczając żadnego chyba sejmiku i zjazdu szlacheckiego, ale nie odgrywał już pierwszoplanowej roli. Na sejm pacyfikacyjny 1699 r. posłował z woj. brzeskiego lit. Uczestniczył w wojnie domowej z Sapiehami na Litwie i w walkach ze Szwedami jako porucznik chorągwi pancernej Ludwika Pocieja. Na sejmiku brzeskim lit. 14–15 V 1704 obrany został jednym z 4 deputatów do prowadzenia rokowań z marszałkiem konfederacji sandomierskiej Stanisławem Denhoffem i hetmanem lit. Michałem Wiśniowieckim. Reprezentował woj. brzeskie lit. na radzie konfederacji sandomierskiej w Brześciu w lipcu 1705 i podpisał 11 VII t. r. akces do związku. Sprawował wówczas funkcję regimentarza wojska lit. i organizował współpracę z hetmanami kor. w celu wspólnego ataku na Warszawę. Po abdykacji Augusta II, jako poseł brzeski na walną radę lwowską, podpisał datowany 7 II 1707 we Lwowie akt «Poparcia Generalnej Konfederacji Sandomierskiej». Brał też udział w walnej radzie konfederackiej w Lublinie, na której 7 VII t.r. ogłoszono bezkrólewie. Na sejmiku relacyjnym w Brześciu Lit. 27 VII t. r. został wybrany na sędziego kapturowego i otrzymał zgodę na zwrot sum wydanych na potrzeby publiczne. Być może był deputowanym do mieszanych sądów polsko-rosyjskich w Lublinie, mających ścigać przestępstwa popełnione przez wojskowych którejś ze stron. Był jednym z organizatorów opanowanego przez przeciwników Stanisława Leszczyńskiego sejmiku w Brześciu 28 II 1708. Jako pułkownik i porucznik chorągwi husarskiej Ludwika Pocieja cały czas pozostawał też w armii lit. toczącej boje z Sapiehami i Szwedami na Litwie i Ukrainie.
Po powrocie Augusta II otrzymał 19 X 1709 horodnictwo wileńskie (scedował je w r. 1713 Michałowi Alojzemu Sawickiemu). Uczestniczył w Walnej Radzie Warszawskiej (luty–kwiecień 1710), prawdopodobnie w jej trakcie został mianowany kaszt. brzeskim lit. (J. Wolff znał nominację z 6 XII t. r.). Latem 1710 jako regimentarz wojsk lit. dowodził armią stojącą pod Brześciem Lit. Dn. 6 VIII 1712 otrzymał star. sądowe słonimskie. Na sejmiku fiskalnym w Brześciu 6 II 1714 obrany został administratorem szelężnego w województwie. Podczas sejmiku w Brześciu w lutym 1716 doszło do ostrego starcia S-ego, przewodniczącego obradom, z jego przeciwnikami z fakcji radziwiłłowskiej. Dn. 6 II t. r. S. wniósł przeciw nim protestację. W lipcu t. r., na polecenie L. Pocieja, miał S., jako regimentarz wojska lit., zorganizować popierające hetmana lit. koło wojskowe. Został jednak aresztowany przez przeciwnych Pociejowi żołnierzy, którzy przystąpili do konfederacji i wybrali na swego marszałka Stanisława Władysława Potockiego. W ostatnich latach życia S., zapewne do końca pozostając w obozie stronników Pocieja, nie odgrywał już chyba aktywniejszej roli politycznej.
S. posiadał dobra Malowa Góra, Głębokie i Horodniany w woj. brzeskim lit. Miał też po ojcu dwór w Brześciu Lit. Był od r. 1699 dziedzicznym wójtem brzeskim na mocy zapisu (lub zastawu) Teresy Słuszkowej; stało się to przyczyną długoletnich procesów ze spadkobiercami Słuszkowej. S. utrzymywał, że wójtostwo przejął za niespłacony zastaw, Słuszkowie twierdzili, iż dług został spłacony, a Słuszkowa tylko fikcyjnie zapisała S-emu urząd, gdy musiała uciekać z kraju jako przeciwniczka Augusta II. Istotnie w l. 1707–9 Słuszkowa była w posiadaniu wójtostwa, którego dobra S. zajechał w listopadzie 1709. Zmarł 15 III 1721.
Z małżeństwa z Krystyną (Katarzyną Ludwiką) Pociejówną (zm. po r. 1735), stryjeczną siostrą Ludwika, wdową po Kazimierzu Gołuchowskim, star. radomskim, pozostawił synów: Ignacego Leonarda, star. słonimskiego, i Józefa (1689–1749), jezuitę, oraz dwie córki – brygidki w Brześciu Lit.
Niesiecki; Uruski; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Acta Stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego na pospolite ruszenie […] między Ławnem a Puzewiczami […] zgromadzonych A. D. 1698, dnia 21 Decembris, Wil. 1699; Akty Vil. Archeogr. Kom., III, IV; Archeografičeskij Sbornik Dokumentov, III; Genealogia imienia naszego…, [przez L. K. Pocieja], „Przegl. Pozn.” T. 30: 1860 s. 228; Metryka Lit.; My, Rady Koronne i Wielkiego Ks. L. […] do Lublina zgromadzone, 26 IX 1707; Poparcie Generalnej Konfederacji Sandomierskiej [r. m. w.]; Vol. leg., V 971; Zawisza K., Pamiętniki […] wojewody mińskiego (1661–1721), Wyd. J. Bartoszewicz, W. 1862 s. 190–1, 203–4, 327–8; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. II nr 1786, 1827, 2014, 2148, Dz. V nr 13720 (listy S-ego), nr 17657 (list z 26 VII 1705), Arch. Publ. Potockich, nr 133 s. 369–372, nr 134 s. 607–608; B. Czart.: rkp. 188 nr 42, 50, rkp. 452 nr 2, rkp. 2309 (bez paginacji), rkp. 5940 nr 36167–36171; B. Ossol.: rkp. 3630; B. PAN w Kr.: rkp. 2682; B. im. Sałtykova-Ščedrina w Pet.: Rukopisnoe otdelenie, Avtografy Dubrovskogo 127 k. 16–18v.; CGADA w Moskwie: F 389 (Metryka Lit.), Księga Wpisów 146, s. 746; CGIA w Mińsku: F 1705, opis 1, deło 26 s. 2177–2180, deło 32 s. 1655–1658; Vilniaus Universiteto Biblioteka w Wil.: F7 – 32/13909 k. 410–411v.
Andrzej Rachuba